Impact op gezondheid

Hoewel vlees waardevolle voedingsstoffen bevat, tonen studies aan dat een te hoge consumptie van met name rood en bewerkt vlees bepaalde gezondheidsrisico’s kan vergroten. We lichten de belangrijkste inzichten toe.

Het World Cancer Research Fund (WCRF) adviseert om via voeding en levensstijl de blootstelling aan bepaalde risicofactoren voor kanker te beperken. Volgens hun schattingen kan tot 40% van de kankergevallen worden voorkomen via gezonde gewoonten, waaronder een evenwichtige voeding en voldoende beweging. Deze aanbevelingen bieden echter geen garantie tegen het ontstaan van kanker.

In die context is er een vastgesteld verband tussen een hoge consumptie van rood vlees, bewerkt vlees en vleeswaren en een verhoogd risico op dikkedarmkanker. Het exacte mechanisme moet nog verder onderzocht worden, maar mogelijke verklaringen zijn:

• een te hoge inname van heemijzer,
• het gebruik van nitriet als bewaarmiddel in bepaalde vleesbereidingen,
• en de vorming van kankerverwekkende stoffen zoals heterocyclische amines bij het bakken van vlees op hoge temperatuur.

Tegelijk erkent het WCRF de voedingswaarde van vlees als belangrijke bron van hoogwaardige eiwitten, vitamine B12, ijzer en zink. Het bevestigt dan ook dat vlees een plaats kan hebben in een gezonde en evenwichtige voeding. Als je de voedingsaanbevelingen opvolgt althans: beperk de consumptie van rood vlees tot 300 gram en van bewerkt vlees tot 30 gram per week. Variatie met vis, gevogelte, eieren en peulvruchten is aanbevolen. Voor de consumptie van gevogelte zijn op dit moment geen specifieke aanbevelingen omdat er meer onderzoek nodig is om de gezondheidseffecten in kaart te brengen.

Een te hoge inname van verzadigde vetzuren kan het LDL-cholesterolgehalte (de “slechte” cholesterol) verhogen, wat op termijn het risico op hart- en vaatziekten kan vergroten.

De hoeveelheid verzadigd vet in vlees verschilt sterk:

• Mager vlees bevat relatief weinig verzadigde vetten. 100 gram varkensmignonette bevat ongeveer 0,7 gram verzadigd vet en 100 gram rosbief zo’n 1,1 gram.
• Vettere stukken bevatten meer verzadigde vetten: 100 gram spek of ribbetjes leveren zo’n 7 tot 11 gram verzadigd vet.

De Hoge Gezondheidsraad raadt aan om de inname van verzadigde vetzuren te beperken tot maximaal 10 procent van je totale energie-inname. Voor volwassenen komt dat neer op ongeveer 20 gram per dag.

Vlees is trouwens lang niet de enige bron van verzadigde vetten. Veel bewerkte voedingsmiddelen zoals gebak, koekjes, frituursnacks en kant-en-klaarmaaltijden dragen ook fors bij aan de totale vetinname. Daarom is het niet nodig vlees uit je voeding te bannen, zolang je de porties matigt en kiest voor magere varianten binnen een gevarieerd eetpatroon.

Lang werd gedacht dat cholesterol in voeding een directe invloed had op je bloedcholesterol. Intussen weten we dat vooral verzadigde en transvetten een grotere impact hebben. Zo toont onderzoek aan dat één ei per dag (ondanks het hoge cholesterolgehalte in de dooier) bij gezonde mensen niet leidt tot een verhoogd risico op hart- en vaatziekten.

Vers vlees bevat gemiddeld 50 tot 70 mg cholesterol per 100 g. Enkel orgaanvlees of producten met orgaanvlees (zoals leverpastei) scoren duidelijk hoger: rond de 300 mg per 100 g. De aanbevolen maximuminname is 300 mg cholesterol per dag.

Vlees schrappen is dus niet nodig. Het levert naast cholesterol ook nutriënten die het risico op hart- en vaatziekten mogelijk helpen verlagen – zoals vitamine B12 en ijzer. Variatie, matiging en evenwicht blijven ook hier de sleutelwoorden.