Klimaatimpact van vleesproductie

Vleesproductie gaat onvermijdelijk gepaard met uitstoot van broeikasgassen zoals CO₂, methaan en lachgas. Maar de manier waarop vlees geproduceerd wordt, maakt een groot verschil. In België produceert de vleessector efficiënt en klimaatbewust, onder meer dankzij innovatieve technieken, gericht voederbeheer en een sterke inzet op duurzaamheid.

In Vlaanderen is de landbouwsector verantwoordelijk voor ongeveer 10% van de totale broeikasgasuitstoot. Daarvan is de veeteelt goed voor 6% van de Belgische uitstoot. Ter vergelijking: de industrie (29%), de energiesector (22%) en transport (21%) gaan de landbouwsector voor qua aandeel in broeikasgasuitstoot. De landbouwsector komt pas op de vierde plaats.

Hoewel vleesproductie dus zeker een impact heeft, is die relatief kleiner dan vaak gedacht. Bovendien daalt die uitstoot al jaren. Zo nam de CO₂-voetafdruk van Belgisch rundvlees tussen 2000 en 2022 met 20% af. Voor varkensvlees ging het zelfs om een daling van 27%.

De Belgische vleessector produceert op een erg efficiënte manier als we kijken naar de koolstofvoetafdruk per kilogram vers vlees.

België scoort bovendien erg goed in vergelijking met buitenlandse productie:

• Rundvlees (met been): 16 kg CO₂eq/kg
• Varkensvlees: 1,6 kg CO₂eq/kg
• Kip: 0,3 kg CO₂eq/kg

Dat is aanzienlijk lager dan in derde landen zoals Brazilië en zelfs beter dan het Europees gemiddelde. Dat komt onder meer door:

• Efficiënt gebruik van voeders en hulpbronnen
• Moderne stallen en slimme technieken
• Gerichte genetica en selectie van efficiënte dieren
• Slim mestbeheer met minimale verliezen

Herkauwers zoals runderen produceren methaan bij de vertering van gras in hun pens. Methaan is een krachtig broeikasgas, met een groter opwarmingsvermogen dan CO₂. In tegenstelling tot CO₂ blijft methaan veel minder lang in de atmosfeer – gemiddeld zo’n 12 jaar – waardoor ingrepen ook sneller effect hebben.

Sinds de jaren 1990 daalde de methaanuitstoot van de landbouw met 15%, dankzij verbeterde voedersamenstelling, efficiënter rantsoenbeheer en technologische innovaties. In 2019 ondertekende de rundveesector het convenant 'Enterische emissies rundvee', waarmee hij zich engageert om de methaanuitstoot verder te verlagen met 27% tegen 2030 (t.o.v. 2018). Door in te zetten op voedermaatregelen, genetica, staltechnieken en door gebruik te maken van voortschrijdend inzicht dankzij intensief onderzoek, kan de methaanproductie in de veeteelt de komende jaren aanzienlijk worden teruggedrongen. 

Veehouders zetten op verschillende vlakken in op een lagere klimaatimpact:

• Voedermaatregelen: gebruik van voederadditieven zoals lijnzaadschroot of specifieke additieven, die methaanvorming in de pens verminderen.
• Genetica: selectie van dieren die sneller groeien, minder voeder nodig hebben en minder emissie per kg eindproduct veroorzaken.
• Staltechnieken: gebruik van emissiearme vloeren, mestrobots, ventilatie en afzuiging beperken de uitstoot in de stal.
• Mestbeheer: mest gericht toedienen via injectie of sleuftechnieken, emmissiearme opslag, en afstemming van bemesting op de gewasbehoefte: zo worden stikstofverliezen beperkt en wordt uitspoeling naar oppervlaktewater vermeden. 

Een andere belangrijke manier om bij te dragen aan het klimaat, is via koolstofopslag. Planten nemen CO₂ op uit de lucht en slaan die via wortels en organisch materiaal op in de bodem. Door goede bodembewerking en het behoud van blijvend grasland, wordt deze koolstofopslag gemaximaliseerd.

Landbouwers dragen hieraan bij via:

• Behoud van blijvend grasland
• Inzaaien van bodembedekkende gewassen
• Beperken van diepe bodembewerkingen
• Inzetten van stalmest, compost en groenbemesters

Daarnaast zorgen kleine landschapselementen zoals hagen, bomenrijen of poelen voor extra CO₂-opslag én verhogen ze de biodiversiteit.