Watergebruik in de veehouderij

De veehouderij wordt regelmatig onder de loep genomen wat betreft watergebruik. Cijfers van tienduizenden liters per kilogram vlees duiken op in publieke debatten. Maar kloppen die cijfers wel? En hoe gaan Vlaamse veehouders om met deze kostbare hulpbron?

Om het watergebruik correct te interpreteren, moeten we onderscheid maken tussen:

• Blauw water: grond- of leidingwater dat direct wordt opgepompt voor drinkwater, reiniging of irrigatie.
• Groen water: regenwater dat via natuurlijke neerslag wordt opgenomen door gewassen.
• Grijs water: afvalwater dat gezuiverd moet worden voor hergebruik.

De vaak aangehaalde cijfers over ‘liters per kilo vlees’ omvatten alle watertypes, inclusief het groen water dat op natuurlijke wijze op weilanden of voederteelten valt. In een neerslagrijk land als België is dat belangrijk om rekening mee te houden. 

Volgens een Nederlandse factcheck (die relevant is voor België vanwege gelijkaardige veehouderijsystemen) bedraagt de watervoetafdruk van rundvlees gemiddeld 6.500 liter per kilogram vlees. Dat is veel lager dan het vaak geciteerde getal van 15.000 liter, dat gebaseerd is op internationale gemiddelden en ook het groene water - neerslag - meetelt.

Belangrijk om te weten:

• Het grootste deel van het gebruikte water is groen water – neerslag die sowieso zou gevallen zijn.
• Een klein deel is effectief afkomstig van leiding- of grondwater.

Door alle types water op te tellen, lijkt de impact van vleesproductie groter dan die in realiteit is. Vergelijkingen zoals “1 biefstuk = x-aantal minuten douchen” geven daardoor een misleidend beeld.

Onze veetelers nemen maatregelen om water efficiënt te gebruiken en de waterkwaliteit te verbeteren:

• Regenwateropvang: veel bedrijven installeren opvangbassins voor hemelwater, dat daarna gebruikt wordt voor irrigatie, reiniging van machines en – na zuivering – zelfs als drinkwater.
• Alternatieve waterbronnen: ook bemalingswater – opgepompt grondwater bij bouwwerken – of gezuiverd afvalwater worden steeds vaker ingezet.

Naast de hoeveelheid water is ook de aandacht voor kwaliteit van onze waterlopen van belang. Via het Mestactieplan (MAP) zorgen landbouwers ervoor dat er minder nutriënten (nitraten en fosfaten) van hun percelen uitspoelen naar oppervlakte- en grondwater. Ze zijn verplicht om bufferzones te respecteren langs waterlopen, veldwerken te registreren, en/of vanggewassen in te zaaien om uitspoeling te vermijden.